Marämarama

ÈTÄRËTIA  POROTETANI  MÄOHI

7. Taramo 85, 10-11; te aroha te parau mau, ua farerei räua... E aha te parau mau ta te fenua e mau ra. Te mea atoà änei ia ta Ietu i haere mai e faaìte faahou i te taata.

Pipine tätou i teie Taramo i te faahitihia, ua tae roa atoà te mau taata poritita i te raveraa i teie Taramo eiaha no te faahanahana i te Atua no te ìmiraa ra ia reohia to rätou, te aroha e te parau mau ua farerei raua, e au ra e, e piti taata teie e farerei nei, te taata e farerei te taata ia i roto i te hau, te taata âau maitaì, i reira o na e färii ai te tähi i te tähi, ia hiò maitaì tätou i teie parau e tuàtiraa to na i te mau parau mätamua i roto i te Tenete. I te parauraahia mai ua tänu te Atua i te raau no te ora i roto i te ô, na te iho i tänu, e teie taime te naò mai nei te papaì Taramo ua farerei te aroha te here o te Atua iho ia, te Atua e te ora ua farerei teie ora ua tuuhia e te Atua i roto i te fenua, ua farerei e ia hoì mai tätou i nià i te parau no te hämaniraahia te taata, maite peu ua tuu te Atua i te ora i roto fenua te täpaò no to na aroha e te to na here, e no te mea ua ravehia mai te taata no roto mai i te fenua, na te reira e haamanaò mai ia tätou e, maite peu te vai ra te hoê vahi, fatata-roa-aè i te Atua te fenua. Tera te vahi fatata-roa-aè te taata i te Atua te fenua. Mmm atoà ia òutou i tera mau parau ta tâtou i faahiti mai i ànanhi nei, e tae mai i teie mahana, ua farerei te haapäpü mai ra e tupu te parau mau no roto i te fenua, te auraa e faaìte iho ä te fenua èita te fenua e huna, faaìte iho ä te fenua i te ora ta te Atua i horoà mai, ta te fenua ia e faaìte noa ra, aita e mahana tuuä, te faaìte noa ra tera ta te Atua i horoà mai, te toe noa te taata te färiiraa, te raveraa, ia färii te taata ia räve te taata, te faahope ra te papaì Taramo i te parauraa mai e e hiò mai te Atua i te reira èi parau tià, te auraa e taiò te Atua i te reira èi parau tià na tätou, teie tau tei roto tätou i te uiui-noa-raa e haere tätou i hea, tei roto i te ahoaho, eiaha e horuhoru te âau, maite peu e taiò faahou tätou i teie Taramo e haamanaò tätou e, ua tuu ê na mai te Atua i te ora i roto i te fenua, ia hiò-änei-hia i te tahiti, e hiò te taata i te tahi mau vahi e e vari paruparu, e üru òpaero haapeepee i te hoo, ua räve-anaè-hia e tera mau òna, i muri iho i reira parau e ahe, ahiri i tâpeà-noa-hia mai ua riro atu ra ia, mau taata àpaèraa, tera ia mau taata ànanahi aita e àpaèraa faahou, aita e peàpeàraa no rätou, ta râtou paì huài e haerehia e àpaè ai. E ère no reira maite peu e ua farerei te aroha e te parau mau, te aroha te Atua ia, ia au iho ä i tera reo to Ioane e parau ra e tei Aroha ra ua fänauhia e te Atua e ua ìte i te Atua tera te mea e ìtehia ai tätou e mau tamarii tätou na te Atua. Maite peu te vai ra te aroha i roto ia tätou, e te aroha hoì e te here tera te faufaa ta te Atua i horoà na te Mäòhi, e parau mau tera te ora ta te Atua i tuu i roto i te fenua, èita tera parau e moè, te mea anihia ra ia tâtou i teie mahana a rave, ia au iho ä i tera parau ta te Atua i parau i te ômua-roa-raa no te mau mea atoà i te parauraa i te taata, a hiò tei au a rave èi maa, a hiò i te aroha o te Atua, a hiò e nahea òe i te haamata a rave te taatoàraa o te tätou oraraa te ô, te pähonoraa i to tätou mau hepohepo tei ô e te vahi e farerei ai tätou i te Atua tei ô, ia riro te fenua eiaha e vahi e tupu ai, to tätou hinaaro, te nounou e haapihaa noa nei i to tâtou âau eiaha, èi vahi ra no te hau, ei vahi ra èi reira tätou e farerei ai i te Atua, i reira tâtou e färii ai i te aroha e te here o te Atua, ua tänu te Atua i te ora i roto i te fenua, te mea noa e anihia ra i te taata i teie mahana, a hiò tei au a rave a àmu, a àmu, a àmu änaè, te aroha e te here o te Atua. To tätou mau fifi to tätou mau hepohepo tei roto noa te reira ia tätou, te mea faufaa ra, òia hoì to tätou farereiraa to tätou hoìraa, te färiu faahouraa te nunaa i nià i te Atua, tera päha ta te Atua tïtauraa ia tätou i teie mahana, tätou paatoà i âmui mai, te feiä âpï, feiä âpï iho ä ra no te mea, e òhie rätou i te hema i roto i te ôpape o teie tau.

Ua parau te tahi pae e, e maa òhi noa, e naò ia vau ia tätou tämata na te haere i roto i te àua o te tahi òhi noa ai, i reira òutou e ìte atu ai e aha te òhipa e te tupu mai. E ère eiaha paha e moemoea rahi roa, eiaha tätou e faariro i to tätou hupehupe i roto ia i to te tahi àua e haamaha atu ai, e ua-naò-hia mai e maa òhi noa teie, maite peu e maa òhi noa, e faaià atoà ia i te tahi e haere i roto i to tätou àua òhi noa ai, e ère te reira. Te Mäòhi mae nafea to na parauraa i te Atua, to na Atua ua parau o na te Tumu Nui, te Tumu ua ìte maitaì tätou e, te Tumu e parau tera no te raau; te Atua te Tumu tätou te ohi, tätou te ohi, ta na i tânu i nià i te fenua nei, maite peu e ohi no te Tumu, no te Tumu Nui, ua ìte atoà ia tätou e, e hotu i te maa ia au i te hinaaro o te Tumu, eiaha tätou ia hotu i to tätou noa hinaaro. No reira tätou i te fifi i teie mahan no te mea ua manaò te tahi e hotu vau i te maa tei au i to ù manaò, mai ta ù i hinaaro, aita ra tätou i hotu i te mea ta te Atua, ta te Tumu e tiaì ra ia hotu. Ia parauhia tätou i teie mahana e hoì faahou i te Atua ra, no te faatupu i tera parau, mea òhie roa ia tâtou ia parau anaè, ua hämani te Atua i te taata ia au i to na huru e to na hohoà, e ìnaha hipahipa-noa ai ia tätou a parau noa ai e, o vau rahi e, e ère te reira. Ua haaparahihia tätou i nià i teie fenua e, e hotu ia te mea e vai i te Tumu, hotu i te mea te au i te hinaaro o te Atua, tera ta te Atua tïtauraa ia tätou, e täno iho ä ia tätou i te hotu i te maa tei au i to tätou hinaaro, to tätou nounou, e aore i te mau manaò atoà e faaäpiäpi nei i to tätou fëruriraa e tiàmaraa te reira no tätou, te feiä te hinaaro i te Atua, ua ìte ia rätou e hoê noa mea ta te Atua e tiaìraa ia rätou ia hotu te aroha te here no te mea te reira te Atua, te reira ta Ioane e parau ra, tei aroha ua fänauhia e te Atua, maite peu ua fänahia e te Atua, e hohoa iho ä i te Atua. E ère haamaò na tätou i tera parapore ta Ietu iho ä e horoà ra no te taata taoà e te tämera, te parau ra te Fatu mea òhie aè te tämera te ö i roto i te patireia, i te taata taoà; no te mea te tämera ta te Atua i horoà na na ta na e rave, te taata taoà ua äpiäpi to na âau i to na mau hinaaro, aita to na hinaaro, ia tupu mai ta na i hinaao, e mai ta na e hinaaro, no reira o na te òre e ìte teihea te tomoraa i roto i te patireia. Àreà ia färii änaè i te horoà ta te Atua i tuu mai, aita paha tätou i ìte, mea täno paha ia haamaòhia tei roto änaè tätou i te patireia, no reia to ära i te nounou, te nounou e te hinaaro e hoo i te patireia, hema atu ra ra te tahi pae to tätou no te tera noa varovaro-noa-raa mai te parau o te mirioni ti-a-ra moè roa te fëruriraa, moè roa te hiroà, tei muri te reru miti e haamanaò na tätou te Atua te Tumu tätou te ohi, e hotu ia te maa tei au i te hinaaro o te Tumu, te reira te mea e tïtauhia ra ia tätou i teie mahana, te reira to tätou ora, maite mea hoê taata ia tänu o na i te maa e horoà mai te reira raau tei au, i te mea ta te taata i hinaaro, òaòa ïti rahi to te taata tänu, ia hotu mai ra i te maa tei òre ia au i te taata tänu òiòi roa te manaò e täpu, e faariro i tera raau èi vahie, no reira eiaha e faariro ia tätou èi vahie e ère, e faaitoito ra i te hotu i te maa tei au i te Tumu, mä, mea mä, tämä ia tätou, te vai te tïtauraa i te taata ia tämä, ia tatarahapa, ia hoì i te Atua ra, i reira tätou e hotu ai i te maa ia au i te hinaaro o te Atua, ia òre ai, e tïtauraa rahi i te taata i teie mahana ia tatarahapa. Haamanaò na tätou i te mau parau rii mätamau ta Ietu i parau i to na haereraa mai e rave i ta na òhipa teie ia, a tatarahapa te fatata mai nei te patireia, a tatarahapa e faaroo mai i te parau maitaì. Maite peu èita e tatarahapa, èita atoà ai e ineine i te färii i te parau maitaì. Mai tera paì mori tätou i parau àrauaè ra, maite peu èita e àtuàtuhia, e horoihia te hiò, èita e hiòhia te veo e te ùiti, e aha te âma e mau, aita hoê âma e mau, e au ia tätou i te päpe mai te rauère taro, haere mai te reira päpe, reva atu, haere mai te reria, noa atu e ua rahi èita iho ä aita hoê vahi täui, no reira faaitoito änaè, te Atua te Tumu na na tätou i tänu, tätou te ohi, faaitoito änaè i te hotu i te maa e mauruüru ai te Atua ia tätou, ua Mäòhihia tätou i te reira taime.             

Ia taa maitaì mai ia tätou te ôtià o te parau e te auraa o te parau, te haereraa e te òreraa e haere i te pureraa e faaotiraa te reira ta te taata ta täìtahi e rave ra. Te hereraa ra i te Atua, e tâno o na e faaìte te reira i te mua vahi atoà, e ère i te mea tiaì roa, e aha teie mahana, e täpati a here ia, aita, aita to na e taime, aita to na e taime, i te vahi taata, i te vahi taata òre, no reira eiaha no te mea te parau atu ra vau e, e mea ma faaea te haere i te pure e ère, te hereraa ra i te Atua e ère na te fare pure e faanaho mai, tei te mau vahi atoà te manaò mätamua ia. Te piti, te tahi nao faanavaìraa i nià i tera parau no te reo, no te mea, ta tätou paì teie e manaò nei e, tätou tera i roto i te paruparu e te ère, te naò ra paì tera manaò ia haere änaè mai paì te popaa, aita paì tätou i ìte, mea ma eiaha e haapeàpeà, eiaha e tauàhia atu, aita tera mai taata e tauà mai ra ia tätou, e haere mai rätou i ù nei, no rätou te reo, no rätou teie fenua, e rave rätou mai ta rätou e hinaaro, e mai ta rätou e hinaaro; te parau tätou e te òre tätou i te parau i to rätou reo, èita rätou e tauà mai, ta rätou e hinaaro tätou te parau i to rätou reo, rätou rä no te faahaèhaa i te parau i to tätou e reo aita ia, e ia hiò-änaè-hia to tätou feiä âpï i te faahinaaro i teie mau taata, aita e pariraa, naò-noa-na, hoê tamarii Mäòhi tamaroa, tamahine, ua faaëa i te färani òhipa o na te reira. Tera faaëaraa o na i te färani ma roa to na parau, ua faahua atoà a tahi ia, to na reo aita to na e reo faahou to na reo, to te tahi reo to na ia reo, ta te tahi peu ta na ia peu, e ère noa te Mäòhi tei faaëa, e au o na e äta tei faaëa i te tahi taata, aita eiaha tâtou e huna, aita tätou e anihia ra e tüma i to tätou parau, e ère te reira mau to tätou huru i teie mahana, manaò atu ra te tahi pae ua faaëa i te färani ua taatahia, ia paraparau mai änaè mai e, ei ia tätou e hahaere nei e ü e pepe te àvae i te nià i te repo, tera e poro naero i te paèpaèraa i te àvae i roto i te aore, èita e hinaaro faahou ia ü te àvae i nià i te repo, a-ti-à ia, no te haamanaò-noa-raa ia tätou eiaha e huna, eiaha e tumu i to tätou parau, a parau i to tätou parau, a parau i to tätou reo, te vahi ta tätou e taahi a parau, ua taahia mai, aita i taahia mai e òhipa òe te reira, no to tätou ra maitaì faaitoito atu ra i te parau färani, èita tera mau färani e haapeàpeà mai, tätou ra eie e ìmi i te parau i te reo färani e te itoito i te parauraa i tera mea hape, èita a parau noa i to òe, e parau noa i to òe, ia parau änaè òe te faaìte noa ra òe i te Atua te vai nei au, tera ta òe i horoà mai aita vau i huna, te faaìte ra vau, o vau teie, eiaha ia no te parauraa vau e, no te huti ia i to tätou reva, e ère no te faaìte noa ra tera faufaa i vaiihohia mai haamanaò tätou na te Atua i horoà mai, e parau ia tätou i te Atua tera reo ta òe i horoà mai te maitaì noa ra, te maitaì noa ra, aita i mau noa i nià ia ù ua tänu-atoà-hia i nià i te tamarii, aita i faaëa noa i nià i te tamarii, ua tänu-atoà-hia i nià i te mootua. Teie no tätou te fenua e maa ê te tänuhia i roto te reo ta ù e parau ra, no tätou te fenua te maa ra e tänuhia ra mea ê roa ia. Ia manaò òutou e aha ta tera fenua e faahotu mai, te parau o te Mäòhi èita, ta òe e tänu, ta òe iho ä e âmu e faaitoito ra ia i te âmu i te reira, maite peu ra e, e tänu òe i ta òe iho, e òaòaraa ia no òe mauruüru.     

 
8. E aha te Mäòhi i ère ai i te ora i teie mahana. E roaa änei te tauturu i te Mäòhi i roto i te parau no te tänuraa i te püfenua no te ìteraa e te färii-faahou-raa i te ora.

Ua faaruè te mäòhi i to na fenua, e ua hoo, ua haafaufaa òre i te horoà a te Atua, to na reo, te hiroà, maa tumu, te raau rapaäu maì. E te tänuraa i te püfenua, e faaroo mäòhi mau tera to te taata ia fäìraa e aita to na parau i rapae aè i te fenua, täpaò taämu o te metua i te fenua.

Rauti

E täno iho ä ia tera parau e faahitihia ra no te hupehupe, e täpu pötoraa rä te reira no te parau, no te mea èita atoà e täno noa e parai i te hupehupe, eiaha no te mea aita, ia ìte paì tätou e i te mau òhipa atoà ta tätou i rave, maite peu e faahapahia tätou ia ìte e ia tätou i te vahi tätou i hapa ai. Mea nahea te Mäòhi i te èreraa i te ora, a tahi ua haapae o na i to na fenua, tera te maì rahi o te taata i teie mahana, taiò na i te veà, e ère vau i te taata taiò veà ua ìte ra vau e aha to roto i te veà, hoê, piti àpi, toru àpi, te rahiraa fenua ta te taata e hoo noa na, e haere atoà mai tera mau taata hoo fenua na ù nei, ua ìte au ua riri te tahi mau vahi to òutou i te mau taata no rapae mai, èita e faaea e haere noa atu ä i te rahiraa, hoê täpu fenua e riro atu ra, hoê ia tuhaa no to òutou ora tera ta òutou e horoà atu ra, ta òutou atoà ia e ère ra te tumu, aita te taata i tiàturi faahou i to na fenua, aita te Mäòhi i tiàturi faahou i to na fenua e, e na to na fenua e faaora ia na, Te piti, te mea i ère ai te Mäòhi i te ora to na reo, ua haapae tätou i to tätou reo, te reo te èà te reira i ìte ai te taata i te hinaaro o te Atua na tätou iho e haafaufaa òre nei, faaroo noa na ia tätou ia paraparau i ta tätou mau mootua. No te mea te mootua te pitopito tera, e tera taata paari, tei parauhia e paparuàu, ai aia, na tera mootua e täumi i tera pitopito, aita e taahia o vai te tamarii, o vai te faatere ia vai te reira to tätou fifi rahi roa i teie mahana. Ua haapae tätou, i to tätou reo. Te toru, tei o nei tätou i te Tuamotu, ua faaue-anaè-hia òutou e himene, e taere ä te uira ia hoà mai, to òutou tera huru, tera hiroà, te reira motu, te reira nunaa to na hiroà, haere tätou i Nuuhiva mea taaèrii tera mau taata i ô, haere tätou i te tuhaapae mea taaè rätou, haere mai i te Tuamotu mea taaè, haere i tahiti mä mea taaè, aita e vahi, e aita te taata i rave i te tahi huru, te parau nei tätou e, ua hämani te Atua i te repo fenua, e parau noa ia tätou ua hämanihia te taata e te fenua ia au i to na huru e to na hohoà, òutou hohoà maitaì òutou i to òutou fenua. Tera hiroà te reira te mea e täpeà, eiaha e huna, eiaha e faahinaaro i to vetahi, haamanaò na i te parau i rauaè nei, tera parau no tera àma, tera àma eiaha e faahinaaro i to te tahi àma, a àma noa iho ä i to òutou àma, e ère tera hiroà a täpeà, ua rahi to tätou faahinaaro i to te popaa, te peu a te popaa, te huru o te popaa, e ìno anaè te roà mai i reira, hoê taata e rave e pee i ta te popaa faanahoraa, e aha te e ö mai i roto ia na te mata è i to na iho ä nünaa, te manaòraa ua hau o na, tei hià o na aita, te Mäòhi to na huru mau te haèhaa no raro o na, ia täùma o na i nià e haamanaò o na te taorahia o na i raro. Te maha ta tätou maa ua haapae atoà tätou e rave faahou ta te Atua tera horoà ia tätou, aita e parauhia ia tätou eiaha e àmu atoà i tera. Teie ra mahana tera àmuraa i tera no te haere roa i ô mai e no te tahitohito i ta tätou, tâtou iho ä te Mäòhi tera e parau nei mea teiaha roa, e mea, e mea, ua rau atu ra ia te hapa ta tâtou e ìte rä, aita tera tei horoàhia mai na tätou, e rave faahou e maite peu ua pau a tänu, haamanaò tätou e te Atua te mea mätamua tei tänu, e aha ia faaea noa ia te taata eiaha e tänu. Te pae i tahiti te hämanihia mai ra te tahi fare maì e räè i te rahi, parau-anaè-hia e fare maì, e vahi rapaauraa taata tei ô te pohe o te Mäòhi, tera fare pätuhia eiaha no te faaora i te maì o te Mäòhi,no te teòteò o te taata hoê, ia hanahana to na iòa, eiaha ia parau-faahou-hia ia fänau faahouhia te taata i Papeete, ia parauhia ra ia fänauhia i Piraè, e ère no te rapaau i to òe maì, tera fare maì i te rahi, èi taote, aita e Mäòhi to roto no rapae mai, te tuati e ère te Mäòhi, e färani no rapae mai, te auraa na tätou e faaamu ia rätou, e mea e moni rahi tei pau, i nià i to òe tua, tiihia mai te moni no te aufau i tera fare maì, no te aufau i te taote, no te aufau i te ra mea, no te aufau, tera ia ta ù e parau ra e rahi aè to òe pohe i ô i ta te fenua e horoà mai ra no te mea, e raau ta tätou, aita rä tätou e tauà faaahou, ua moè, e rave faahou, e haapii faahou, te tänu faahou, haamatau faahou i to tätou vaha i te inu i ta tätou iho i te àihere o te fenua, tera ta te Atua i horoà na tätou, ia haapae tätou e fatifati i te fatifati, e ère, òia, maite peu e hinaaro òutou ia tötari tera fare maì, a rapaau ia òutou i te àihere o te fenua, maite peu e, e riro èi teòteòraa no òutou ia rapaauhia òutou i roto i tera maì, ia matara anaè mai ua rahi atu ä te maì. E no te mea eihia ia moni ta òutou e àufau no te taòto noa ra hoê pö i ô, e ère, areà te àihere o te fenua a tänu faahou na, a äni faahou na i tera mau mama, a haapii na, a horoà na i tera ìte, rave faahou, raau faahiahia ta te Mäòhi i te mätamua, te àihere o te fenua tera ta te Atua e hinaaro ra ia tätou ia rave. E te ahu roa atu te faufaa ta te Atua i horoà i te teie nünaa, e faufaa ta te Atua i horoà na teie nünaa, ua haapaehia na tätou, e aha tera faufaa te aroha e te here tera te faufaa ta te Atua i horoà na te Mäòhi u ahaapae ra te Mäòhi, rave atu ra i te huru o te popaa, manaò atu ra e; e taata o na i teie nei. Aita ua moè to na hiroà taata, tera te mea i ère ai te Mäòhi i te ora. Te auraa ia parau anaè tätou tera te mea te Mäòhi i ère ai i te ora, ia ìte atoà tätou i te raveà e hoì faahou mai ai te ora, tei roto atoà te pähonoraa, e aha ia te auraa, tâpeà faahou mai to òe fenua, àmu faahou ta òe maa, a here i to òe hiroà, täpeà i to òe reo, rave faahou i te àihere o te fenua no te rapaau faahou ia òe, ta te Atua i horoà, faatupu faahou i te parau no te aroha e te here te reira hoì faahou mai te ora. Faahitihia ra te tahi peu tätou, ua haapae rii tätou no te taa òre, no te mea aita te mau metua i haapii faahou te tamarii, teie ia parau no te pü fenua. Te haamataraa mai te färani i ta rätou mau tamatatamataraa, e rave rahi mau taata ua faaruè i to rätou mau motu, no te täpapa mai te òhipa òia hoì, e òhipa moni mea òhie, no reira tera mau metua, aita faahou to rätou taime no te haapii i ta rätou mau tamarii i tera mau peu, ua haere mai te tahi pae ua paari, ua pohepohe te tahi pae, ta rätou ra mau tamarii ua paari mai ia i roto i te ìte òre, e te haapii-òre-hia; eihia uì aita rätou i ìte i tera mea, e tänu i te pü fenua no te mea aita rätou i parauhia, ia tae i teie mahana te parau-faahou-hia nei ia tätou e tänu, e ère no te mea e peu, no te mea ra ia ìte maitaì mai tätou, te tänuraa i te pü fenua, fatata tera mai te tahi fäìraa faaroo, to tätou ora horoà na te Atua, tätou no roto mai i te fenua, ia faahoì tätou i te pü fenua i roto i te repo o te fenua te fäì ra tätou e, te ora o te tamarii ta tätou i fänau na te Atua i horoà mai, faahoì faahou i to na metua vahine ra, na na e àtuàtu mai, na na e horoà i te ora, na na e rapaau, na na e haapii, na na ärataì, no reira te Mäòhi i tänu ai, ta na teie haamanaòraa i to na metua vahine, ta na teie haamaruüruraa i te Atua, o na ua ora mai te fenua, teie tamarii ta ù na òe atoà e faaora, na òe e faaàmu, na òe haapii, na òe ärataì, faahoì faahou atu nei au ia òe ra. No reira te Mäòhi i tänu ai i te pü fenua i roto i te fenua, hiò na tätou i roto i te ôpu o te metua vahine, te vai ra iho ä teie puòhu to te tamarii ta tâtou e parau nei e pü fenua, teie tamarii tei roto o na i te päpe, te vai ra te taura pito e taamu ra ia na i to na metua vahine te pü fenua, ia fänau te tamarii te ravehia ra te pü fenua te faahoìhia ra i te pü o te fenua. Àreà te pito no tera mea no roto mai te tamarii i te päpe, e tuuhia i roto i te àpu paòa, e parau te tahi pae e maòa, oroi maitaìhia, àfaì i roto i te äva i roto i te miti faahoì faahou i te vahi no reira o na. E vai noa tera taamuraa to na e te fenua, e te miti no reira mai to na ora, te auraa tera peu ta tätou e rave no te haamanaò noa i te tamarii, tera huru to òe i roto i te metua vahine, tera atoà atoà ia i faanahohia i to òe fänauraa mai, èi nià i te fenua e i roto i te miti. E te reira te parau no te pü fenua te haapotoraa tera no te rahu a te Atua, te haamataraa no roto te mau mea atoà i te päpe, no roto i te päpe te ìritiraahia mai te fenua, no roto i te päpe te ìritiraahia ami te ora, e ia tänu tätou i te pü fenua, e ia faahoì i te pito i roto i te miti, te haamanaò-noa ra tätou i te òhipa ta te Atua i rave ia na i rahu te raì e te fenua, faahoì ta te fenua i te fenua ra, ta te miti i te miti ra, e ia parau i te tamarii tera to òe ora, tera i tai, e tera i uta, te Atua te reira to òe ia ora. Mea täno tätou i teie mahana e haapii faahou, haapii faahou i ta tätou mau tamarii e ère teie parau no te taureàreà noa, tera mau taureàreà fatata i te faaea i te tane e te vahine, a parau atoà i roto i te tamarii, ia haapii tätou i te mau tamarii ia i te mau vahi ta Aperahama i haere, e te mau tere o Pauro, mea maitaì aè paha e haapii teie te reira to na ora, òre noa atu ai ò ia i ìte ua haere o Pauro i hea, ua ìte ra o na tei hea o na, no reira tänu faahou i to tätou parau. Tänu faahou i te pü fenua o ta tätou mau tamarii i roto i te fenua, te tiaì mai ra te Atua ia tätou mauruüru.       

9. Tenete 2,18-19, Tenete 1, 25-26-28, e nä hea tätou i te märamarama i teie hinaaro to te Atua e, èi nià aè te taata i te mau mea oraora atoà ta na i hämani e ta na i rahu.

Te hinaaro o te Atua te tuuraa i te taata i nià aè i te mau mea atoà ta na i rahu e ta na i hämani, te Atua iho ä tera e parau ra e ère i te hoê taime mea pinepine o te Atua parauraa, èi nià aè òe, tätou te taata nei ia faaroo anaè tätou tera parau e ua tuuhia òe i nià aè i tera mau taata a te òruraa iho tätou, e aha te auraa i nià aè, teie te auraa mea mä, o vau tei tuuhia i nià, maite peu no raro òutou ra, faaea noa i raro, eiaha e tämata i te tïtau mai e ère mea au roa na te taata tera parau e nià àè, manaò atu ra o na e tera haereraa o na i nià àue hoì o na i te faahiahia e mea täno ra ia tätou ia ìte maitaì i te hinaaro o te Atua e aha o na i parau ai e i nià aè, teie parau tei faahitihia i roto i te Tenete te vai ra te tahi turämaraa e täno tätou ia rave ia òhie tätou i te mmm i tera hinaaro to te Atua, e rave tera parau ta Ietu e parau ra ia Petero, ia piri mai te taime e hope ai ta na täpura òhipa, ua manaò atoà o Ietu i tera mau taata ta na i ärataì mai, tera mau taata ta na e parau ra ta na Ètärëtia tera na pipi hoê àhuru mä piti, i roto i tera mau taata te vai ra iho ä, te vai ra iho ä ta na i here tei haapäpü maitaìhia e, e pipi herehia tera e Ietu, te vai atoà ra te tahi mea taaè rii to na hohoà. Tera taata o Petero manaò anaè to na mea parau, noa atu  mea hape, hinaaro anaè e parau e parau, ua hiòpoà o Ietu taaê noa atu i tera huru, ua manaò o Ietu, teie paha te taata e rave no te faatere i ta na e Ètärëtia, òia hoì tera mau taata tei faaroo i ta na tuöraa, ta na piiraa, aita ra o Ietu i rave òiòi noa, ua hinaaro o Ietu e fafa i teie taata na mua, te naò ra o Ietu, Petero àhiri na, ua here òe ia ù tera te uiraa mätamua e,e ua ìte òe e te ua here au ia òe, a, a faaàmu i ta ù mau arenio, ta ù mau mamoe faaamu ia rätou, ta piti faahou o Ietu i te parauraa, heru na e Petero, e haapäpü maitaì mai na òe, ua here iho ä òe ia ù, e ua here au ia òe, tiaì i ta ù mau mamoe, e ta toru faahou te taa ra ia tätou, ia ta toru anaè te hoê taata i te parau te vai ra te tahi mea ai-ti-ä o na i päpü maitaì ra no reira i ta toru ai, ua ìte atoà o Petero peàpeà roa e ua taì, ua here iho ä òe ia ù, e ua ìte òe, tiaì, tiaì i ta ù mau mamoe, faaamu i ta ù mau mamoe, no te aha te Fatu o Ietu i ani ai ia Petero e ua here anei o na ia na, no te mea te hinaaro o Ietu, e tuu ia na i nià aè, eiaha no te mono ia Ietu aita e taata e täno e mono ia Ietu, no te rave ra no te haapaòpaò mai i teie pupu taata tei ineine o na i te faaruè mai, täno anei o na e haapaò, e faaamu,e tiaì, e ärataì ia rätou, maite peu e ua here iho ä e täno ia. Ia hoì mai tätou i roto i teie parau i roto i te Tenete, te tuuraahia te taata i nià aè i te mau atoà ta te Atua i rahu e te tana i hämani, e ère no te faaìteraa te taata i to na ìte, to na mmm, to na paari, no te faatereraa i te fenua, aita o na i ani no te faatere i te fenua, e faaìte ra i to na here i te Atua, i nià i te mau mea ta te Atua e tuu ra i roto i to na rima, tei reira te auraa teie reo to te Atua, e tuu te taata i nià aè òia hoì, faaìte na i nià i tera mau mea i to òe aroha, to òe here, no te mea maite peu ua here òe ia ù, ua ìte atoà òe nahea i te here, i te ànimara, te mau mea faaî ra i te fenua, te tai na te here e ärataì te taatoà o te òhipa ta te Atua i faanaho no te taata na te here i ärataì, e te taata e hinaaro e rave i te òhipa a te Atua, maite peu aita e here, èita o na täno e haere e rave i te òhipa a te Atua, èi here, te reira te auraa te aniraa a te Atua i te taata e ua here anei òe ia ù, e hinaaro anei òe, eiaha e tuu ia na i nià. Teie mahana te naò nei te taata, ua tuuhia o na e tävana no reira i te faaìno i te fenua mai ta na i hinaaro, te manaò ra o na e tera tuuraahia i nià ia haapaò o na i to na hinaaro mai ta na e hinaaro, e mai ta na i hinaaro, faaìno te tahi vahi, na te Atua i horoà mai i te parau faatià na na i tuu ia ù i nià e ère te reira, e haamanaò i tera reo to Atua ia Petero ua here òe ia ù, faaìte ia, faaìte ia i te here i nià i tera mea haihai, faaìte here i te raau e faaî ra i te fenua, e here atoà i te ià, here i te manu, e here i te mau mea atoà, àhiri i te feiä e faatere ia tätou i te mahana, e ö tätou atoà, ahiri to tätou here e ìniti here i te Atua, èita tätou e faaroo ia parauhia ua ìno roa te fenua, ua taero tera vahi i òe, no te mea ua haapaò noa te taata i to na hinaaro, ua faariro te taata i te fenua e vahi ìmiraa moni na na, e ìnaha te fenua ta te Atua i horoà mai, e vahi tupuraa no te aroha e te here, tera mea i anihia i te taata ia haapii ia na, haapii ia na i te faatupu i te aroha e te here, ia parau-anaè-hia ua hämani te taata i te huru e te  hohoà o te  Atua, tera te huru e te hohoà o te Atua, tei anihia i te taata ia faaìte, te aroha te here, no reira te maìtiraa o Ietu ia Petero e haapaò i ta na mau pipi, tera mea mätamua ta na i ani, ua here òe ia ù, no reira ia hinaaro tätou e faatupu i te hinaaro o te Atua, tera atoà te uiraa, e uihia ia tätou ua here anei tätou i te Atua, ua here anei tätou i te Atua, ia hoto anaè o Ietu i ta na ture, here i te Atua, here ia iho, ia ìte òe i te here ia iho, e täno òe e here i te tauäro, manaò atu ra tätou mea ìno i te here aita, e ture tera na te Atua, a here ia iho, e here ra i te Atua na mua, a here ia òe e aha te auraa e here ia òe, ua ìte tätou e te taata i here ia na èi ia teòteò o na i to na huru èita e pö te mahana i te pähere-noa-raa i to na rouru i mua i te hiò, e ère te reira e here haapaòraa òre te reira, te ìmiraa ra te taata, no te faatupuraa te mau mea atoà ta na ìte, e ora o na. E ora o na ne te mea na te Atua tera, tera te hinaaro o te Atua. Ia ìte tätou i te here ia tätou iho, e ìte atoà tätou i te here i te taata, haapoto-anaè-hia, e here i te Atua, here i to òe fenua no te mea ô òe tera, tera to òe hiòhipa i ô òe e ìte maitaìhia o vai òe, eiaha tera hiòhipa ta te popaa i hämani mai aita ia, e haapeuraa ia na tätou, e here i te taata tera te ture a te Atua te reira te mea ta te Atua e hinaaro ia tätou paatoà, e here maite peu e te vai ra te here, e haapäpüraa te reira e mau tamarii tätou na te Atua ua ìte tätou i te Atua, ia au i tera reo to Ioane ua fänauhia e te Atua. No reira e tau fifi teie ta tätou e ora nei, te reira te mea anihia ra ia tätou a here, here i to òe fenua, here i te Atua, here ia òe iho, here i to òe Mäòhiraa, here i to òe reo, here ta òe maa, a here i ta òe raau, a here i te horoà a te atua, a here te Atua te reira ua ìte e na òe i te Atua, noa atu aita e haere i te pureraa, ua ìte òe i te Atua, te reira te mea ta te Atua e ani ra ia tätou i teie mahana, i parauhia ai èi nià aè tätou, no te faaìte e, mai teie paì, ia haere anaè tätou e, mai tera paì e mahana te vai te tahi tamarii e maì, e aha ta tätou e parau, naò tätou eiaha e haere na nià i te mahana, e parau te tahi pae u ö rätou i roto i te feruriraa popaa, eiaha i haere na raro aè i te mahana, aita e parau te Mäòhi aita eiaha e haere na nià i te mahana, maite peu e ua, eiaha haere na nià i te ua, manaò aè ra te taata te tuuhia ra o na na nià aè i te ua, èita eiaha e haere i te vahi, e töpa mai ai te ua  nià ia òe e ère, ua tuuhia tätou i nià aè no te faaìte ia tera tätou e tahi ra i te tahi pae i te tahi, no te faaìte e, tei roto tätou, i te aroha e te here o te Atua.

Tiaì noa ra vau e ia parau mai òe e, tiaì roa òe na ù e parau, te reira te vahi maere ia tätou mea ìno anei, aita, aita e ìno, teihea te ìno, tei roto noa i te feruriraa o te taata, e ère paari mai te tahi tamarii faaineine tätou ia na e àfaì ia e tehe te ure, nafea ia parau, ua parauhia mai ia òutou, te mea ìno, te mea ìno, tera ia ta ù e faaroo ra i roto i te feiä âpï, fänau mai ra te reira metua i ta na tamarii maìri atu ra tei iòa o mea, fänau mai ra ta te tahi i ta na tamarii maìri atu ra te iòa o mea, faaroo na ia rätou, rätou iho, ia tuö te tahi i te tahi e ure, aita te reira ua haere ia i roto i te haapaòraa òre, e ère te reira i te mea maitaì, ia parau ra tätou e ure, e huà e aha atu ä, teihea te ìno o tätou tera e fifi ra e te tahi taua mea ïti noa ia, ia parau färani mea nehenehe roa mea mä roa, aita to tätou feruriraa tera i ìno a parau i to tätou reo, mea naò ta tätou ia parau, a parau ia, eiaha atoà e vai iho na ù e parau te mea ta òe e hinaaro nei i te parau.    

Te parauraa no te hooraa fenua, te taata i teie mahana ia faaroo anaè rätou i tera huru parau, e ïta mai rätou, e tera parau e aha e fenua no òe, aita e parauhia ra fenua no te tahi, no te tahi, no te aha òe, no te aha te taata e riri ai i te hoê e ìmi mai ra i ora no na. Ia parau anaè hia, eiaha e hoo i te fenua, eiaha no tera mea aita to òe tiàmaraa no te hoo, no te mea ia riro to òe fenua e haere òe i hea âpaè ai, täpeà paha òe te moni i teie mahana, ta òe tamarii, ta òe mootua, ìte rätou i te hohoà o tera moni, èita. Tera ra fenua ta òe e vaiiho ra, uì, e uì, e uì, èita e mou, tera e horoàhia ra no te faaroo, e ère na mua mea ê te feruriraa o te taata maite peu no te faaroo mea horoà, mea parau noa, tera faatià mai te fare pureraa i ô, na mätou tera e horoà ra, te metua ua ìte i ta rätou i parau, e te tamarii aita ia i ìte, e ìmi te tamarii i te parau hooraa, ia òre anaè e haere te tamarii e haapeàpeà. E ère ia parau anaè te metua no te faaroo ua oti, ua riro eiaha i nià i tera manaò hoo aita, ta na tera horoà no te Atua? Teie nei ia haere anaè mai tätou i teie mahana, ö mai paì te parau no te moni no te hoo, maite peu noo òe te fenua, èita vau e täno e parau atu ia òe eiaha e hoo, haamanaò noa ra vau, e tamarii ta òe, e mootuahia òe, e hinahia òe, e haere rätou i hea, täpeà òe i te moni i teie mahana, e noaa ia òe i te mau täuihaa ta òe e hinaaro ra e, täpeà te päpe i roto i te rima aita nei ua marö, hoê ä ia e tera moni, tera ra fenua e vai o na i te vairaa, tià atu ai aita o vau e hinaaro e haere ìmi peàpeà i te taata. Haamanaò noa ra tätou tera to àti  i teie mahana puai roa i te hoo, aita e vahi aita, päpü maitaì ia ù e i ù nei atoà te hoo atoà hia nei, ua haamata e na hia mai na, te vai ra te tuhaa ua riro i te tinito, te vai ra tera e ôpuahia ra i ô aè e tera mau òna, ta ù faaroo atu, tera i Teàhupoo aita rätou i haere mai e hoo i te fenua, ua haere mai rätou e hoo i te àre miti, e maere tätou e aha e täno ia rätou ia hoo i te àre miti, e aha te auraa ua noaa i rätou, teie nei te taata e haere naò faahaparaa rätou te fatu i tera àre miti, faanaho rätou, rätou anaè te täno i ta rätou faanahoraa, ta rätou faanahoraa e ìmiraa moni, e moni anaè èita rätou e tauà mai i te taata, eiaha e maere ia haere atoà mai tera mau òna e hoo i te àre miti i ù nei i Tikehau nei. Eiaha òutou e haere naò, èita no òutou tera vahi faautuàhia òutou, no rätou àhiri i täpeà noa òutou i vaiiho noa mai tera, e haere ta òutou mau tamarii e faahee, e haere òutou naò i te taì, te ori haere noa, no òutou iho ä te fenua, no te mea ua ìte te taata i te hiò i te taata, aita ra te moni i ìte i tera mea e taata èita o na te tauà mai, e ère no reira e ère te faahaparaa e parau noa ra tera e parauhia ra ia tätou ia täpeà, täpeà i te vauvau ta te Atua i horoà no tätou. Àhiri paì tera mau tupuna e ua feruri atoà mai tera e feruhia ra e mau tamarii i teie mahana, e hoo,hoo teihea òutou i te faaëaraa, e ère ia manaò vau e täpeà atoà tera feruriraa to rätou, ia tamariihia haere mai rätou te vai ra te vauvau. Te piti no nià ia i te reo e eiaha ia moèhia ia tätou e ua naò nei mai, te Peretane, ua naò nei mai te Färani, haere mai tei reira nunaa, ua vaiiho mai i to na reo, tera ia momona ta òe e parau ra, e tiham, tiham, e ère mea rahi atu ä mea rahi roa e te mau noa na,e te mau noa ra, te taata rii noa i te tahi mau taata, e te reira mau taata te taata ra i tera reo te ïti noa atu ra, e ère i teie mahana tei nià tätou i tera reo popaa, e reo Färani no taua maa ïti noa nei ä, e ìnaha ia parau anaè tätou e momona, momona tuvava, momona e taa atoà ia tätou, èita mea aè ra ia parau e, tei ô, tei ô tätou, te mea ra èita vau e faahapa i te taata ia parau o na i te tiham, e ia parau o na, e reo to tätou a parau anaè, maite peu e taa tätou i to tätou reo mea au roa atu ia, e te vai rii te tahi mau reo tätou i ìte, maite mea e taa mai i te taata a parau, aita e taata e taa mai eiaha ia e önoöno i te parau, e rave iho ä ia te reo e taata mai i te taata, e ère tera.

10. Tenete 2, 18-19, e aha teie tauaro au ta te Atua i ani i te taata ia mäìti. Ua  faaea noa änei teie parau i reira (Iopa 12,7-9).

Te ànimara ia, no te mea e tauturu au, no te tauturu noa ia òe i te taime fifi.

Aita no te mea ia au i te faaìteraa ä Iopa, e haere e tii i te paari i roto i te fenua i roto i te mau ànimara, e te ïà o te taï.

Rauti

E aha teie tauäro ta te Atua e parau nei, ua hämani te Atua i te taata ua haaparahihia te taata i roto i te maitaì e te faaroohia ra i te Atua i te parauraa, e ère i te mea maitaì ia pärahi noa o Atamu ò ia anaè ra, tera ta te Atua i parau. Te taata manaò atu ra te taata, hoê mea toe te vahine, ua hape no te aha i muri aè i to te Atua e ère i te mea maitaì ia pärahi noa o Atamu ò ia anaè ra, e aha te òhipa ta te Atua i rave, ua hämani te Atua i te mau ànimara o te fenua ua ärataì mai i mua i te taata e ua parau ia na e maìri òe i te iòa te auraa. Ua hinaaro, ua hinaaro te Atua ia maìti te taata, ia maìti te taata i tera tauturu ta na e ère ra, àhiri e, e vahine e aha e hämani te Atua i tera mau ànimara e ärataì mai i mua ia Àtamu, a parau atu ai a tuu mai i te iòa ta òe e hinaaro aita, tera mau ànimara o te fenua te reria ta te Atua i ärataì mai, ua parau ia Àtamu ia maìri te iòa, ua maìri o Àtamu i tei iòa e te hope-roa-raa, aita iho ä i ìtehia ia na, te auraa aita o na i mmm i te hinaaro o te Atua ia na, i roto i tera parauraa no te maìriraa i te iòa o teie mau ànimara, te raveà e ìtehia ia na i te tauturu e au ia na, aita i ìtehia, haapäpü maitaì ra aore roa e tauäro au a Àtamu i ìte ä. Tera parau tera tauturu, tei òre i ìtehia ia Àtamu, ua ìtehia ia òe e te Mäòhi, e ua ìtehia ia òe, e aha tera tauturu, tera ia ta tätou e parau i teie manahana, te taüra, e aha te taüra te tahi ia ànimara ta te taata i maìti èi paruru no na, te vai ra to na nià i te fenua, te vai ra to räro i te miti, to òe paruru to òe tiaì e ra i roto i te miti, te vai to te reira ôpu taata, to te reira, to te reira ôpu. E aha tätou e parau e tiàporo na te Atua i parau, maìti òe i te tahi tauturu no òe, ia fifi i nià i te fenua te vai ra. A ia tae mai ra te mau mitionare paruruhia atu ra te Mäòhi, parauhia atu ra e òhipa ìno roa te reira aita te faatupu noa ra, te faatpu noa ra to tätou mau metua te ra faauëraa ta te Atua e maìti te tahi tauturu no òe, te vai ra te tahi pae aita e hinaaro i te parau, te tahi pae täpeà noa mea hunahuna ra, teie mahana eiaha e huna e ère, te vai ra te tahi pae ua haapii i ta rätou mau tamarii, ia here òutou i nià i te moana fifi òutou ani horoàhia mai te iòa e tae mai ra te tauturu, tatara te mau tamarii i roto i te fifi faahoì i nià i te fenua, i nià i te fenua te tupuraa te vai ra te tauturu noa atu te vahi, e taüra, faauëraa na te Atua ia maìti, no reira to te tahi e ïà, to te tahi e manu to te tahi, maite peu e piti ôpu e maò, e maò te paruru, na tei iòa e faataaè, mea è iho ä iòa mea è iho ä to te tahi. Eiaha òe e rave i to te tahi e fifi òe haapaò noa òe i to òe, teie ta te Atua aniraa i te taata, maìti i te tahi tauturu no òe. Teie nei te parau o te vahine, e hiò anei tätou i teie nei, e aore ra tei muri mai to na parau, maite peu tei muri mai e faaòromaì rii a ia, e faaòromaì rii paha tätou. E ère no nià noa i te parau no te tauturu au ia ìte tätou, e òhie iho ä to tätou manaò i te naòraa e, tera tauturu e parauhia ra, no te mea aita ta Àtamu e vahine, te Atua te mea matamua i ìte aita ta Àtamu i ìte, àhiri paì te Atua na na i hämani i te taata, àhiri e vahine iho ä ta na e hinaaro, e aha o na i hämani ai i teie mau puaa, teie manau ärataì mai ai, aita e tuu mai ra o na i te vahine, e ère ra te vahine ta te Atua i tuu mai tera mau ànimara. No reira, e ère na tätou te ôpuaraa e hämani i te taata na te Atua, e faatura ia tätou i ta te Atua ôpuaraa, e faaëa i te parau tera tauturu au te vahine ia, e ère, e ère te vahine, e parau taaè to te vahine, e faanahoraa taaè to te vahine, i muri mai tätou e hiò ai te reira, no teie ra taime tera ia, tera mea ta tätou e parau ra e taüra.

E hiòraa au òre na tätou, e parau tätou e tuputupuä, e ère te parau ra te taüra, te ànimara ia, no roto i te miti e no nià i te fenua, tei riro èi täpaò èi, paruru èi tiaì i te tahi ôpu taata, mea hau aè na ù e faaëa noa tätou i nià i te taüra.

11. Tenete 2, 22, Tenete 1, 27, e aha te märamaramaraa o te parau o te vahine: te tahi änei teie ôpuaraa âpï, aore ra e püòiraa i te ôpuaraa matamua.

Tenete 2,22 ; Tenete 1,27, ia hiòhia te parau o te Tenete pene 1 i te ìrava 27, ua oti è na te vahine i te hämanihia e te Atua. Te naò ra te parau e, i hämani ò ia ia raua o te tane e te vahine. Taa noa atu ai e, aita te hohoà o te vahine i ìtehia i te taime a oti ai Atamu i te hämanihia, no raua ia te parau òia hoì e piti i roto i te hoê. I muri aè ra i to te Atua faanëraa ia Àtamu e maìri i te iòa o te mau manu o te reva e to te fenua ia riro te reira èi iòa mau. Ua maìri iho ra Àtamu i te reira, e aore roa  e tahi tauturu au i ìtehia ia na i reira, ua haamaìri ra te Atua i te vareà taòto, ia Àtamu ìriti mai ra i te hoê ïvi àöàö täati atu ra èi vahine o Èva ia. No reira e ère atu ra te vahine i te ôpuaraa e puòiraa ra no te mea mätamua. E aita te Atua i rave i te repo fenua no te hämani ia Èva.

Rauti

Muri aè to te Atua aniraa i te taata, ia maìri i te iòa o te mau ànimara ta na i hämani taaè, e ta na i parau i te taata ia maìri i te iòa, ta te taata i òre i mmm. E aha te òhipa ta te Atua i rave, mai tera iho ä i haamanaòhia mai, ua rave mai te Atua i tahi ïvi àoào no Àtamu, naò ia tätou ua rave mai te Atua hoê tuhaa, no te tino o Àtamu, hoê tuhaa no te tane, ta na ia rave no te hämani i te vahine, te auraa i roto i te parau no te tane e te vahine teie atu ra ia, te tane te taatoà, te vahine e tuhaa no teie taatoà no te mea, hoê noa tuhaa ïti tei ravehia mai. Hämani te Atua èi vahine, ôpuaraa âpï anei teie ta te Atua, e aore e puòiraa noa i tera mea mätamua; aita te Atua i hämani faahou i te vahine mai tera ta na i rave hämani i nià ia Àtamu, te raveraa i te repo fenua, hämani mai nei i te taata aita hoê tuhaa no nià i tera mea oti, ta na i rave no te hämani i te vahine te auraa, e puoìraa teie no tera ôpuaraa mätamua. Ta te Atua faanahoraa no te taata, ia riro te vahine èi tauturu no te tane, te auraa te vai ra te tuhaa na na e àfaì mai, aita ra ia au te manaò o teie mahana, aita te vahine i hämanihia mai èi mono i te tane, e ère no te mono, e ère atoà no te haru i te tiàraa o te tane, no te tauturu ra i te tane i te faatupuraa i te ôpuaraa a te Atua ta na i òre i mmm, tera te tuhaa a te vahine. Teie mahana, ia hiò tätou i te òhipa e tupu nei i roto i teie ao, te vai ra te tahi mau vahine e mau ra i te tahi mau tiàraa teitei, taote, faatere i te fenua e te vai atu ra, faahinaaro atoà ra tätou, aita. Ua faahinaaro anaè tätou ua hape no te aha faataa maitaì tätou e piti parau. Te vai ra ta te Atua faanahoraa i te parau o te taata, te vai ra ta te taata faanahoraa i te parau o te taata. I roto i te faanahoraa a te taata, e täno te vahine e rave i te tiàraa e mauhia ra e te tane, e täno. I roto i ta te Atua te vahine e tauturu noa no te tane, aita o na e haere e rave i te òhipa e ravehia ra e te tane, i te parauraa atu e, e hoa vaiiho mai na, èita e maraa ia òe, aita. Èita o na e haere na nià aè, haere noa o na e tauturu ia matara ia raua, te òhipa ta te Atua e hinaaro ra ia Àtamu, aita i maraa ia Àtamu o na anaè ra teie to na tauturu, na na e tauturu, na te Atua tera. No reira te vai ra tei tahi fifi i teie mahana i roto i te Ètärëtia, ua färiihia e te tahi, te vahine e haere e òrometua aita i täno, aita i täno, te vahine e tauturu noa, e ère no te haere e rave i te òhipa e faanahohia, no te mea ia ìte mai tätou, te faaäuraa ta te Atua i rave, tei roto ia na e o Àtamu, ia na e te tane, aita e faaäuraa ta te Atua i rave i roto ia na e te vahine, hämanihia mai te vahine haere na e tauturu i tera hoa aita o na e mmm ra, aita o na i matara, na òe tauturu ia na ia tupu to ù hinaaro tera te täpura òhipa a te vahine, tera te hinaaro o te Atua i te vahine, eiaha no te mea, mea faufaaòre te vahine, aita eiaha atoà ra e täno te vahine e mono, e ère te reira ta te i hinaaro, tauturu i te tane ia tupu ia raua te ôpuaraa a te Atua, na te tane e rave, na te vaine ra e tauturu, tera te tiàraa o te vahine. Maite peu e hämani tätou i te tahi hiòraa è atu, e ôpuaraa hämaniraa taata taaè te reira, ia taiò tätou i ta te Atua tera, e tauturu i te tane, faaëa noa o na i ô te faatura ra o na i te hinaaro o te Atua. E ère no reira e mama e ère i tera i te haafaufaa-òre-raa ia òutou, e haamanaò-noa ra e, to tätou parau ua faanaho è na te Atua, te haamataraa iho ä, na te Atua te ôpuaraa e ère na tätou, te auraa ra e haere ia i nià ia ta na i faanaho, te tane ua faaäu te Atua i te òhipa aita i matara, aita i maraa, tuuhia mai te vahine e haere e tauturu ia tupu to na hinaaro, no reira te haereraa e tauturu i te tane, e ère ia i te faanaìnaìraa ia rätou èita, faaòhieraa ia tupu iho ä te hinaaro o te Atua, ia tupu anaè aita i tupu i te tane anaè, na raua, na raua no reira; tera te hinaaro o te Atua i te taata èi tane èi vahine ia faatupu raua i te hinaaro o te Atua, eiaha te tahi ia haere nao o na anaè i ta na faanahoraa, e te tahi o na anaè ta na faanahoraa aita ia, e ère ia na te Atua, na te taata ia te reira.

12. I roto i ta te Atua haamaitaìraa i te taata (Tenete 1, 28-30), e aha te haamaitaì, e e aha te mana ta te Atua i horoà i te taata.

Te  haamaitaì ia fänau òrua ia î te fenua èi haavï, ia faaòhipa raua i teie haamaitaì, e faufaahia ai teie parau ta te Atua. Tei te taata te parau hopeà no te tupuraa e te tupu-òre-raa o teie haamaitaìraa. Te faatupuraa ia i te here e te aroha o te Atua, tera te täviri no te ìritiraa i teie ùputa o te ora, ia here ia òe iho, ia ora te taata, te mana ta te Atua i tuu te taata te mana ia no te fänau, no te faatupu i te hinaaro o te Atua, eiaha te hinaaro o te taata.

Rauti 

Na mua roa ia taa ia tätou e aha te haamaitaì, te haamaitaìraa e parau, e parau tei faaìte ra i te taata i te v ahi te reira te maitaì, ta te Atua te faaìte noa te vahi te reira te maitaì, teie te taata i te färiiraa e te haereraa e faatupu i te reira maitaì, ia òre ò e rave èita tera maitaì e matara ia rave o na e tupu. Ua faaìtehia mai ra te vai ra. Te auraa matamua ia o te parau haamaitaì. Te piti, ia matara i te taata teie maitaì, ia roaa ia na i te mea ta te Atua i parau te horoà atu nei au, i reira te piti o te auraa e matara mai ai, òia hoì, faahoì i te reira maitaì i te Atua ra, e haamaitaì atoà te reira. Teie nei e aha te haamaitaìraa a te Atua i te taata, ia hiò tätou i tera Tenete te parau te Atua i te tane e te vahine, mea tano i tera parau ia önoönohia i teie tau, no te mea ua manaò te taata, e ôpuaraa atoà ta na no te taata. Ta na ôpuaraa èi tane, èi tane, èi vahine, èi vahine, na te taata te reira. Ta te Atua èi tane, èi vahine te haamaitaìraa ia fänau o rua, te fänau, te fänauraa e ère i te tahi òhipa mea hape noa, e aore mea ravehia, e aore e tupuraa no te tahi ôpuaraa ìno, mai teie e rahi roa nei i te tupu i roto i to tätou nünaa, e ère. E haamaitaìraa òia hoì ua parau te Atua e maitaì to roto i te fänau. I teie mahana no tera mea ua pee tätou i te feruriraa o te popaa, te peu a te popaa, aita te fänau i riro i hiòhia mai te tahi haamaitaìraa. Ia fänau te mau metua i mua ra, e tätini, ia fänau te taata i teie mahana e taiò, eiaha ia hope tera manini tera rima ua faaeä na mua aè, mai te pea ua faaeä na mua aè mea maitaì ia, e aha te parau èita e paiä, èita e noaa i te rave. Te faanahoraa a te Atua mea nahea, ua faaî te Atua i te fenua i te maitaì, e ua parau i te taata a hiò te au èi maa a rave àamu, e no te mea ua î te Atua i te fenua i te maitaì, i reira noa to te Atua parauraa i te taata e fänau faarahi e ra iho te maa, e aha ia te auraa, mai te peu ua pau e faaî ia, ta tätou i teie mahana aita, e fänau na mua i reira e feruri atu ai, aita, e päpü iho ä ia e fifi, àhiri ra mai ta te mau metua, mai ta te Atua e faanaho ra, faaî na mua te fenua, e faaî, èita te taata e hepohepo, tera mau metua to tätou ua fifi rätou aita, aita e taote ua ora, te reira ta te Atua haamaitaìraa e ère, te auraa èita te taata e täno e faaruè i te fenua, noo o na i raveraahia mai e haere o na i ô e tii te ora ta te Atua e hinaaro, fänau, faarahi. Fänau te hämaniraa ia i te taata, e mana tera ta te Atua i horoà i te taata, te Atua tei hämani i te taata, ua horoà atoà i tera mana i te taata, ia fänau atoà i te taata ia hämani atoà i te taata, na roto ra i te fänau, na roto i te fänau. No te mea ua tae roa atoà i te taata i teie mahana, ua hinaaro atoà e hämani i te taata, e hämani i te taata te vai ra ta na raveà e ère na te Atua te reira. Ta te Atua na roto i te fänau e aha te auraa, te fänau e hotu te reira no te here, na here e faatupu i te fänau e ère na te paari o te taata i roto i ta na mau raveà, òia e tupu ta te taata, e oti ta te  taata, taata i teie mahana e ère ra na te Atua, ta te Atua na roto i te fänau òia hoì na roto i te here, fänau, faarahi, aita e fifi to te rahi, i teie mahana te rahi te fifiraa, e ua faariàriàhia tätou, ua parauhia eiaha e fänau faarahi, e faaïti ua tere mai te mau taote, no te haapiipii i te taata nahea i te faaïti, mea mä rave na i Faaa, hiò ai ia tae mai, e ère meà faaïti, aita e manu aita i î, e haere mai e faaî i te fenua, tei manaòhia aita e taata faahou to nià-iho, èi faaî faahou, fänau, faarahi, faaî te fenua e haavï-iho tei ô tätou i te fifi-roä-raa i teie mahana, èita e maraa-faahou ia tätou i te haavï i ta tätou mau tamarii, haapaò maitaì e haavï, e ère ra i te täparahiraa e ère e haapii i te òhipa, haapaari i nià i te òhipa ia ora rätou, ia rätou iho te reira te haavï, i teie mahana ua vaiihohia te tamarii i nià i to na manaò, e rave o na i te òhipa mai ta na i hinaaro, i Tahiti pinepine au i te tahi mau taime e ìte au i te tamarii, e tamarii 13 mätahiti i te àahita, ai-ti-ä i taòto te ori haere noa ra na nià i te puromu, i roto i te tahi mau ùtuafare èita e roaa faahou i te metua i te parau ua paari, e nahea o na e faaroo mai ai, tera ia ìte tätou i te purou pï e täno o na e täviriviri, tera i roàhia èita e noaa faahou, e tiaì tätou ia roàhia te purou i reira tätou e hinaaro ai e faaàfaro ai to na tumu, tera iho ä naìnaìraa a rave maitaì iho, haavi, haapii, eiaha ia faatiàhia te hinaaro o te tamarii; no te mea aita te tamarii i ìte, ta te papaì ia Taramo ia, i mmm i parau mai ai e, te patireia e faaterehia e te tamarii a tae hoì e, te auraa ai ä ua àti ia, ua àti ia patireia. Te ùtuafare e tamarii te faatere, ua àti ia ùtuafare e ère te metua tei ìte e aha te àveià ia rave, na na e horoà i te haapiira, na na e ärataì, na na e haapii, na na e horoà i te ora te tamarii e haere o na i ô e haapii atoà, tera mea e tïtauhia ra ia tâtou i teie mahana. No reira ia òre tätou ia haavï-faahou i ta tätou mau tamarii, eiaha e riàrià i te täìri, maite peu e tae te haavïraa e täìri, a täìri, haamanaò noa na ia tätou, e ère anaè i te täìri, ua hinaaro anaè e poàra, e ra i ôfera atu ra e ère, aita ra te tamarii i faariro èi ìnoìnoraa. Teie mahana, ua ìte au i te fare haapiiraa te tamarii aita e haere faahou i te haapiiraa, ia faaroo anaè, e aha e fifi ùtuafare, e aha te auraa teie mea e fifi ùtuafare, aita e tamarii, aita e hinaaro faahou e faaroo i te parau a te metua, hinaaro te tamarii nana e faanaho i to na oraraa, e haere o na e rave i te òhipa mai ta na e hinnaaro e i te taime ta na i hinaaro, aita, na metua e faatere ia na, e ère na na e faatere i te metua, no reira tera parau e fifi ùtuafare, mea haraoooo roa na ù tera mau parau. E ère mea na roto mai tätou i te fifi, aita e tamarii ôrurehau i roto i te ùtuafare, ua ìte te tamarii te metua te faatere, te reira ta te Atua i hinaaro, haavï iho, ia mana ò rua i nià i te mau mea atoà, ua tatara tätou i tera i parau i àrauaè ra, te naò ra tätou te auraa o te parau e mana, e ère òe e haapaò to òe hinaaro, e faaìte i te here i te mau mea atoà ta te Atua i rave, here i te ànimara, here i te ïà, here i te fenua, mau òhipa atoà ta te Atua i pupu mai i roto i te taata, ia riro e na te here e faatere. Vahi ta ù e hinaaro ra, e hoì rii mai au i muri te haamaitaìraa a te Atua te naò ra, haamaitaì mai ra te Atua ia raua, te tane e te vahine, no te mea tera te tahi vahi tätou e fifi ai i teie mahana, raua te Atua tera e parau ra, haamaitaì ia raua, teie nei o raua, tera tämïti, tera tämahine, tera tane, tera vahine, e aha tä raua parau ia raua, e paraparau paì ia raua, taata rapae tera e parau ra raua, e ö raua nafea raua ia paraparau ia raua, e parau raua taua, e ö mai te taua, o òe e eo vau, teie mahana, tera to tätou hape te manaò ra e faaroo ia Pauro, te naò o Pauro te tane tei üpoo, èita e ère mea na reira ta te Atua, o òe e ö vau, manaò vau tera te reo e haapii faahou i ta tätou feiä âpï i teie mahana, e ère te tane o na te upoo, te auraa to na te rima rahi aè, e ère o òe e o vau, aita e ôpuaraa, aita te taua i roto o òe e o vau, hinaaro taua e fänau, o òe e o vau, te ôpuaraa o òe e o vau, te auraa te vai ra te taime e haapae te tahi i to na manaò, no te mea aita e àfaro ra i to te tahi, eiaha te reira e na nià noa i to na ètaèta, te parauraa e o vau tei upoo o te ùtuafare, e e aha ia te tahi maite peu e. No reira tera paha te tahi reo, te tahi taò aita e vau e parau ra i te reo, tera te tahi taò e haapii faahou i ta tätou feiä âpï i teie mahana taua, o òe e o vau, i roto i te mau òhipa atoà e i roto i te oraraa, ia hiò tätou i Tahiti e aha te fifi e ìtehia nei, teie mau taata, teie mau tane e taparahi nei i ta rätou vahine, e ère te taua, aita ua hinaaro noa te reira tane e na nià noa o na i to na manaò, ta na i faaoti mea maitaì, aita horoà na vau i tera hiòraa e tuu atoà vau i mua ia tätou, hiò na tätou i te hoê tumu tiare e täno anei i te hoê ùmoa e parau i tera mau umoa atoà i nià i tera tumu tiare e mea mä faaeä noa òutou, na ù e ùaa no tätou, aita, maite peu hoê noa ùmoa e ùaa no te toeà, e täpu i tera tumu tiare e àfaì e faaruè. Te tänoraa mau i ù nei, e piti ùmoa e ùaa taua, e tera ùaaraa taua, no te faahanahana i te Atua, e ère no reira ia ìte atoà tätou i te haapiiraa, e mea òhi roa te parau. Ia ìte atoà ra tätou e tei ô to tätou nunaa i te fifiraa, taua, o òe e o vau, no te mea e ôpuaraa na te Atua, tera te haamaitaìraa a te Atua i te taata, ia ìte te taata i tera parau e taua, ei ia faaaano rii aè o tätou, e aha te mea e haafaufaahia i ù nei, te parau ia riro i roto i te mau mea atoà tätou e rave, na parau e ìriti i te ùputa, te auraa e paraparau, ia òre anaè e paraparau, èita iho ä paha te vaha e parau, te rima paha te paraparau mai  aita te rima i ìte i te paraparau, e ère na te vaha iho ä e paraparau, e haapii faahou ia tätou i te paraparau i teie mahana, manaò anaè vau tera te mea ta te Atua e hinaaro ia ìte faahou tätou, paraparau faahou tätou, tätou iho, paraparau i te fenua ua ìte atoà te fenua i te faaroo i te parau, ua ìte te raau i te faaroo i te parau, e pähono te raau ia parauhia, e pähono te mataì, e pähono te miti, e paraparau atoà ra i te Atua, no te mea na te parau e ìriti i te ùputa o teie nei ao, na te parau atoà ra e ärataì ia tätou i roto i te ora, maite peu e haapiiraa ta ù e hinaaro ia täpeà tätou, tera te parau, mauruüru.    

Turo a RAAPOTO
Rauti Nui a te ÈTÄRËTIA  POROTETANI MÄÒHI
Haapiiraa teie i horoàhia i te mau fenua no te pae Tuamotu mä, i Tikehua i te rururaa a te fenua Mihiroa. Mataiva, Tikehau, Rangiroa, Arutua, Kaukura.